Het Minderhedenforum heeft recent een onderzoek gedaan waaruit bleek dat nogal wat dienstenchecquebedrijven ingaan op de vraag om "geen allochtoon te sturen". Sindsdien regent het opinies over deze kwestie.

Voor een frisse analyse moest ik echter terecht bij een boek uit mijn geboortejaar 1962, namelijk Capitalism and Freedom van Milton Friedman. Zoals dat met meesterwerken gaat, lijkt het hoofdstuk 7, Capitalism and Discrimination, geschreven voor vandaag. In dit stuk pas ik zijn analyse toe op de huidige discussie.

Bronvermelding Dit stuk is gebaseerd op Milton Friedman (1962), Capitalism and Freedom, Chapter 7: Capitalism and Discrimination. Sommige zinsneden uit die tekst werden geparafraseerd of vertaald. Omwille van de leesbaarheid heb ik dat in het stuk niet verder aangegeven.

De Poolse poetsvrouw

Wij hebben thuis een Poolse poetsvrouw die aan alle clichés beantwoord: stipt, grondig, vlijtig. Eerdere ervaringen met poetshulp van Aziatische oorsprong waren dan weer minder positief. Op basis van mijn beperkte ervaring weet ik natuurlijk niet of de clichés al dan niet kloppen. Maar ik geef het toe: gemakshalve vraag ik bij een volgende gelegenheid misschien weer naar een Poolse poetsvrouw. En misschien gaat het bedrijf daar wel op in. De antidiscriminatiewet is duidelijk: dat zijn strafbare feiten.

Merk op dat het strafbare feit er in bestaat om een voorkeur te uiten, ongeacht wat die voorkeur juist inhoudt. Anderen hebben misschien een omgekeerde ervaring met poetshulp. Als zij een voorkeur voor Aziatische poetshulp uitspreken zijn ze echter net zo strafbaar als ik.

De onhoudbaarheid van de antidiscriminatiewet

De reacties op het onderzoek van het Minderhedenforum logen er niet om. Allerhande BVs vielen over elkaars voeten van verontwaardiging. Politici uit verschillende partijen begonnen te pleiten voor een strenge aanpak met "praktijktests" en "mystery calls". En ook vertegenwoordigers van bedrijfsorganisaties veroordeelden discriminatie in strenge bewoordingen.

Er is dus duidelijk een groot draagvlak om iets aan discriminatie te doen. Ongetwijfeld zijn er heel wat mensen die zelf de daad bij het woord willen voegen. Stel dat zo iemand van oordeel is dat Afrikaanse mensen ten onrechte worden gediscrimineerd. Die persoon zou bijvoorbeeld systematisch naar een Afrikaanse poetsvrouw kunnen vragen. Volgens de logica van de antidiscriminatiewet is dat voorbeeldig gedrag even goed strafbaar.

Uiteraard zal dat niet de bedoeling zijn van de wet. De bedoeling is om "slechte" discriminatie te bestraffen. Maar de impliciete aanname is dan wel dat mensen enkel tot "slechte" discriminatie in staat zijn. Dat mensen uit eigen beweging ook voor "goede" discriminatie kunnen kiezen, wordt volledig miskend. Om "goed" te doen hebben we blijkbaar de bestraffende overheid nodig. Voor iemand met een liberale visie op mens en samenleving is dat totaal onaanvaardbaar.

Negatieve schade

Voorstanders van de antidiscriminatiewet zullen opwerpen dat de overheid wel degelijk een rol te spelen heeft. Het staat met zoveel woorden op de website van de overheid: "Iemand discrimineren is iemand schade toebrengen". Die schade zou dan overheidsinterventie moeten verantwoorden.

Het probleem is hier de verwarring tussen twee totaal verschillende betekenissen van het woord "schade". Neem als voorbeeld klassieke topmuzikanten tegenover popsterren. De twee categorieën zijn ongetwijfeld aan elkaar gewaagd inzake talent en muzikaliteit. Toch verdienen popsterren een veelvoud van wat klassieke muzikanten verdienen, als gevolg van de voorkeur van het grote publiek voor popmuziek. Voor klassieke muzikanten zou het beter zijn als de voorkeur andersom was. Zij ondervinden als het ware "negatieve schade" van de heersende voorkeur. Maar dat is uiteraard geen reden voor overheidsinterventie.

Zo is het ook met discriminatie. Als ik een Poolse poetsvrouw aanneem duidt dat misschien op een verwerpelijke voorkeur, maar het gaat nog steeds om een vrije transactie tussen twee partijen. Nergens wordt er dwang uitgeoefend om iets al dan niet te doen. Nergens worden er kosten afgewenteld op anderen. Integendeel: de hogere kost die ik mezelf opleg door mijn keuzemogelijkheden kunstmatig te beperken draag ik volledig zelf.

Overheidsinterventie is enkel toelaatbaar als er sprake is van "positieve schade": transacties waarbij geweld of dwang wordt gebruikt, of waarbij kosten afgewenteld worden op anderen.

De verkeerde weg

De antidiscriminatiewet is een miskleun die moet worden afgeschaft en zoveel mogelijk genegeerd tot het zover is. Tot mijn verbazing heb ik geen enkel prominent politicus daar voor horen pleiten.

Het gaat integendeel totaal de verkeerde weg op. Tot mijn verbijstering pleiten zelfs liberale excellenties inmiddels voor "praktijktests" en "mystery calls". Het wantrouwen in de burger wordt zo expliciet gemaakt - een kenmerk bij uitstek van de totalitaire staat.

Met zulke liberalen zijn er geen socialisten meer nodig.